Wzrost produkcji i konsumpcji przekłada się zwykle na lepszą jakość życia, ale ma też swoją ciemną stronę – nadpodaż odpadów. Jednym ze sposobów na poradzenie sobie z tym problemem jest recykling. Prawidłowa segregacja odpadów to w takim przypadku konieczny wymóg, aby proces ten mógł przebiegać sprawnie i efektownie. Dlaczego jeszcze warto segregować odpady? Jak selekcja śmieci wpływa na środowisko?

Wpływ segregacji odpadów na środowisko

Rosnący poziom zanieczyszczenia środowiska wpływa negatywnie na sytuację nas wszystkich. Zanieczyszczenie przenika do wody, gleby i powietrza, a wraz z nimi do żywności, co powoduje poważne konsekwencje zdrowotne. Cierpią na tym ludzie i zwierzęta. Według badań przeprowadzonych przez Bank Światowy, ludzkość generuje rocznie blisko 2 miliardy ton stałych odpadów komunalnych. Remedium na ten problem jest odpowiednia gospodarka śmieciami, a więc ich segregacja. Polega ona na oddzieleniu od siebie konkretnych rodzajów śmieci takich jak:

• papier;
• szkło;
• plastik;
• metale;
• elektroodpady;
• przeterminowane leki.

Cel segregacji jest prosty – ułatwia ona recykling, czyli ponowne wykorzystanie odpadów jako surowców wtórnych. Czy naprawdę jest to konieczne? Według danych z Głównego Urzędu Statystycznego z 2021 roku każdy Polak generował prawie 1 kg śmieci dziennie. Więc niewątpliwie, proces ten staje się rzeczą konieczną.

Selekcja znacząco usprawnia proces recyklingu. Dzięki temu ilość odpadów, które trafiają na wysypiska, jest znacznie mniejsza. Oddziaływanie składowisk na środowisko jest silnie negatywne, dlatego zmniejszenie zapotrzebowania na tego typu miejsca wpływa korzystnie na środowisko naturalne.

Nie są to jednak wszystkie korzyści dla środowiska, które wynikają z segregacji. Zmniejszenie ilości śmieci ułatwia zarządzanie nimi i sprawia, że procesy związane z ich gospodarowaniem i przetwarzaniem są efektywniejsze.

Produkcja wielu materiałów, takich jak papier, plastik i metal, wymaga wydobycia i przetworzenia surowców naturalnych. Segregacja odpadów umożliwia ich ponowne wykorzystanie, co oszczędza zasoby naturalne. Zmniejsza się zapotrzebowanie na pierwotne surowce, ponieważ rośnie udział surowców wtórnych. Jest to możliwe właśnie dzięki segregacji, która poprawia efektywność ich wytwarzania.

Produkcja i spalanie odpadów emituje do atmosfery szkodliwe gazy cieplarniane i zanieczyszczenia. Szacuje się, że nawet kilkadziesiąt tysięcy osób rocznie w Polsce umiera z powodu zanieczyszczonego powietrza. Segregacja przekłada się na mniejsze zapotrzebowanie na pracę spalarni odpadów, co redukuje poziom zanieczyszczeń w powietrzu.

Poważnym obciążeniem dla środowiska jest także produkcja energii elektrycznej z paliw kopalnych. Dzięki segregacji śmieci ogranicza się zapotrzebowanie na energię potrzebną do produkcji dóbr z surowców pierwotnych. Wtórne przetwarzanie aluminium, jednego z najczęściej używanych metali na Ziemi, zużywa ponad 90% mniej energii niż pierwotna produkcja, a jest to możliwe właśnie dzięki segregacji.

Naukowcy szacują, że do mórz i oceanów co minutę trafia odpowiednik ciężarówki plastiku. Segregacja tworzyw sztucznych ułatwia jego ponowne wykorzystanie, dzięki czemu zmniejsza się szansa, że zużyte butelki, kubki i opakowania trafią do wody, gdzie stanowią śmiertelne zagrożenie dla żyjących tam zwierząt. W przypadku plastiku tempo rozkładu odpadów jest niezwykle długie i może sięgać nawet kilku tysięcy lat.

Od kiedy i dlaczego musimy segregować odpady?

Od 1 stycznia 2021 roku na ternie całej Polski obowiązuje powszechna segregacja śmieci. Wynika to z nowelizacji Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Zgodnie z art. 5 [Obowiązek utrzymania czystości i porządku] ust 1 pkt 3:

Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez (...) zbieranie w sposób selektywny powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie oraz sposobem określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 4a ust. 1;

Niemożliwe jest obecnie zadeklarowanie, że nie segreguje się odpadów (wcześniej naliczana była za to dodatkowa opłata). Każdy właściciel nieruchomości musi segregować śmieci – dotyczy to zarówno osób prywatnych, jak i przedsiębiorców oraz instytucji.

Za niesegregowanie odpadów lub robienie tego w sposób nieprawidłowy, np. poprzez wyrzucanie odpadów szkodliwych do pojemników na inny rodzaj śmieci, grożą obciążenia w postaci kary finansowej, mandatu lub grzywny.

5 powodów, dlaczego warto segregować odpady

Odpowiedzi na pytanie, po co segregować odpady jest sporo. Wiążą się one z mandatami i sięgają dbania o nasze zdrowie i życie. Poniżej przedstawiamy zaledwie kilka tych najbardziej oczywistych.

Unikniesz kar finansowych

Ustawodawca nakłada obowiązek segregacji odpadów na wszystkich bez wyjątku. Nieprzestrzeganie go skutkuje w najlepszym przypadku karą finansową w wysokości od dwu- do czterokrotności opłaty podstawowej. Za brak sortowania śmieci karę w formie mandatu może nałożyć także Straż Miejska, a jego maksymalna wysokość to 500 złotych.

Jeśli ktoś zdecyduje się wyrzucić odpady niebezpieczne lub elektrośmieci do zwykłego kosza, wówczas naraża się na grzywnę w wysokości do 5000 złotych. Codzienna segregacja śmieci pozwala na uniknięcie wspomnianych kar.

Segregując śmieci wspomagamy recykling

Ponowne wykorzystanie odpadów jest możliwe właśnie dlatego, że są one wstępnie posortowane. Zmniejsza to koszt przetwarzania śmieci i sprawia, że jest to rozwiązanie znacznie bardziej efektywne, na które decyduje się coraz więcej firm. Ponowne wykorzystanie tych samych surowców zmniejsza poziom eksploatacji środowiska i redukuje zużycie energii.

Niższy poziom zanieczyszczenia

Zalety segregacji śmieci wychodzą poza kwestie ekonomiczne. Ponownie wykorzystane odpady nie trafiają na wysypiska śmieci. Dzięki temu poziom zanieczyszczenia jest nawet o kilkadziesiąt procent mniejszy. Odbiór odpadów jest tańszy, a ich składowanie mniej problematyczne. Segregacja przyczynia się do ochrony środowiska.

Ochrona wód gruntowych oraz gleby

Dzięki temu, że mamy odpowiedzialne nawyki selekcji odpadów, mniej zanieczyszczeń przedostaje się do wód gruntowych i gleby. Ponieważ zasoby wody pitnej w Polsce i na świecie są coraz mniejsze, dbanie o nie jest niezwykle istotne. Zmniejszamy w ten sposób ryzyko, że pewnego dnia po prostu jej zabraknie. Do wody pitnej przedostają się przede wszystkim najdrobniejsze frakcje odpadów z tworzyw sztucznych, które mają bardzo szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt.

Mniej śmieci dla przyszłych pokoleń

Problemy związane ze stanem środowiska rzadko przynoszą natychmiastowe konsekwencje. Naukowcy szacują, że do 2040 roku ilość śmieci trafiających do oceanów, wzrośnie trzykrotnie. Segregując odpady dziś, zapewniamy lepszą przyszłość następnym pokoleniom. Warto więc wdrażać dobre praktyki i uczyć dzieci, jak prawidłowo postępować z odpadami.

FAQ

Dlaczego segregować śmieci skoro wszystkie i tak trafiają do jednej śmieciarki?

Często można spotkać się z tym, że zawartość poszczególnych pojemników ostatecznie trafia do jednego samochodu, który je transportuje. Pojazdy do odbioru odpadów posiadają specjalne komory na poszczególne rodzaje śmieci, które są ze sobą oddzielone. Posegregowane odpady nie mieszają się więc ze sobą.

Dlaczego dzięki segregacji śmieci można zaoszczędzić?

Stawki za wywóz odpadów są ustalane przez organy samorządowe, które są za to odpowiedzialne. Jeśli okaże się, że odpady nie są segregowane, wówczas stawka ta może wzrosnąć nawet kilkukrotnie. Jeśli właściciel nieruchomości samodzielnie kompostuje bioodpady w przydomowym kompostowniku, czasem może otrzymać częściowe zwolnienie z opłaty.

Oszczędność dotyczy nie tylko indywidualnego domowego budżetu – oszczędza na tym cała planeta. Korzyści płynące z segregacji śmieci nie ograniczają się do pojedynczych osób lub gospodarstw.

Podsumowanie

Prawidłowa segregacja ma istotne pozytywne konsekwencje dla środowiska naturalnego. Dzięki niej recykling staje się znacznie bardziej efektywny i tańszy, a zastosowanie surowców wtórnych powszechne. Ogranicza się przy tym negatywny wpływ człowieka na ekosystem planety. Przekłada się to na życie każdego z nas. Wymogi unijne nakładają na państwa członkowskie, w tym Polskę, ograniczenie ilości odpadów komunalnych wysyłanych na składowiska do 10%. Spełnienie tego nie będzie możliwe bez selekcji śmieci i odpowiedzialnego podejścia każdego z nas do tej kwestii.